مقدمه: ناخدا (با بازیگری داریوش ارجمند) مردی میانسال از اهالی جنوب است که عمده ویژگی های اخلاقی اش یکدندگی، سکوت درونی، اهل مدارا بودن و در کل آدمی سخت گیر و عجیب است. یک دست دارد و همین نقص در کنار غرورش باعث شده که بسیار قوی و متکی به خود باشد. لنج کوچک بارکشی دارد که از طریق آن هزینه های زن و سه دخترش را تامین می کند. داستان این فیلم مربوط به سال های دهه 1340 در یکی از بندرهای دور افتاده جنوب کشور است. ناخدا سرمایه سی سال کار و تلاشش در دریا را صرف وارد کردن سیگار کرده و با لنج بارکش خودش بار سیگار را به بندر می رساند.
واکنش صعودی:
عطف اول: بار قاچاق ناخدا توسط ثروتمند ترین مرد بندر که نامش خواجه ماجد است لو می رود. در ابتدای فیلم جلوی چشم اهالی بندر، بار سیگار قاچاق ناخدا با تشریفات خاصی به آتش کشیده می شود. ناخدا هم در گوشه ای از صحنه ایستاده و عصبانی و دلخور بابت از دست دادن تمام سرمایه اش است به آتش شعله کشیده از سیگار ها نگاه می کند.
عطف دوم: مرد دلالی به نام مستر فرحان به بندر وارد می شود. مستر فرحان دلال قاچاق آدم است. ورود او به بندر همزمان با اتفاق ناگواری که برای ناخدا افتاده دلیلی می شود که ناخدا پیشنهاد او را برای جا به جا چند مسافر قاچاق به دبی قبول کند. انجام این کار برای برگرداندن سرمایه از دست رفته ناخدا که نگران تامین معاش خانواده اش هم است کمی معقول به نظر می رسد. گرچه فیلم از گذشته و سابقه مستر فرحان چندان چیزی نمایان نمی کند ولی مشخص می شود که او با یکی از تبعید هایی که در بندر زندگی می کنند آشنایی پیشین دارد. همین آشنایی و توانمندی که در ناخدا برای انجام کار سخت می بینند باعث می شود که این دو بر پایه کینه و دلخوری ناخدا از خواجه ماجد، نقشه جدیدی را به او پیشنهاد بدهند.
نقطه اوج: ناخدا با رگه هایی از کینه و تلافی که از خواجه در دل دارد پیشنهاد را قبول می کند. قرار می شود به بهانه بردن مستر فرحان به دبی، تبعیدی های شروری که به منظور دزدیدن اموال خواجه ماجد او را می کشند را نیز به آن طرف مرز ببرد. بعد از کشته شدن خواجه و مردی که با او کار می کرد لنج ناخدا با نقشه زورگیری تبعیدی ها ساحل را ترک می کند. اما شب و در نیمه های راه مثل تمام فیلم های با پیرنگ طمع و پول بر سر سهم دعوا در گرفته و یک به یک سرنشینان در این درگیری می میرند.
واکنش نزولی و گره گشایی:
لنج ناخدا که شب قبل با مسافرانش رو به سوی دبی داشت؛ نزدیک طلوع خورشید مانند تابوتی بزرگ شناور بر امواج دریا در نزدیک سواحل بندر محل زندگی اش توسط دو مردی که در قهوه خانه نزدیک ساحل کار می کنند، دیده می شود.
پی نوشت ها:
- کارگردان فیلم ناخدا خورشید ناصر تقوایی است. با بازیگرانی چون پروانه معصومی، داریوش ارجمند و سعید پور صمیمی که در تاریخ 6 آبان 1366 اکران شده است.
- فیلم ناخدا خورشید اقتباس آزادی از رمان “نداشتن و نداشتن” اثر ارنست همینگوی است.
- این فیلم جزو موفق ترین فیلم های دهه 1360 سینمای ایران است.
- این فیلم نامزد 7 جایزه و در نهایت برنده 2 جایزه در جشنواره فیلم فجر بوده است.
- این فیلم همچنین برنده جایزه پلنگ برنز (سومین فیلم برتر) در جشنواره معتبر لوکارنو را از آن خود کرده است.
